Sammuun keenya qabeenyaa keenya isa jalqabaati. Qabeenyaa keenya hangafa kanaaf eeggannoo akkamii gochuu qabnaa?

FAYYAA SAMMUU KEENYA 

Sammuun keenya qabeenyaa keenya isa jalqabaati. Qabeenyaa keenya hangafa kanaaf eeggannoo akkamii gochuu qabnaa?

*************

1. YOO DHUKKUBSATAN BOQONNAA FUDHACHUU. Osoo dhukkubsannuu boqochuu dhiisnee sammuu keenyaan hojii hojjachuun illee sammuu keenya hedduu miidha.

*************

2. CIREE SIRRIITTI NYAACHUU. Ciree nyaachuu dhiisuun yeroo baay'ee irra daddarbuun sammuu miidha. Akka research hedduun jedhutti barataan ganama ciree nyaatee manaa ba'e dandeettiin waa qabachuu fi si'aawuu isaa kan warra ciree hin nyaatiin baay'ee caala. 

*************

3. HIRRIBA GA'AA RAFUU (guyyaatti sa'aa 6 haga 8). Akka research mirkaneessutti hirriba irraa halkan tokko qofatti daqiiqaa 90 yoo hir'isne boor si'aawummaa (alertness) haga 32% gadi bu'uu danda'a. Yeroo dheeraaf (waggootaaf walitti fufnee) yoo hirriba xiqqaa (ga'aa hin taane) rafne immoo rakkoo waa yadachuu fi yaaduu illee nutti fida.

*************

4. NYAATA ASHABOO fi CARBONATED BEVERAGES , hedduu of keessaa qaban yeroo hedduu soorachuu irraa of qusachuu. Kunis ashaboon dhiibbaa dhiigaa kan yaa'iinsa dhiigaa gara sammuu geessu hir'isuun rakkoo yaadachuu, yaaduu fi kkf sammuu keenyarratti waan fidu waan nu qabsiisuufi.

*************

5. SOCHII QAAMAA GOCHUU (Guyyaatti yoo xiqqaate daqiiqaa 30 torbanitti guyyaa 4 fi isaa ol). Sochiin qaamaa fayyummaa qaama keenyaa kan biroof kennu irratti dabalee prootinotaa fi hormoonota sammuu keenya kakasaan akka gadi lakkifamu waan taasisuufi.

*************

6. DHIPHINA SAMMUU (stress) HIR'ISUU. Wantoota sammu keenya dhiphisan baay'een yoo jiraatan turtii yeroo dheeraa booda carraa dhibee sammuun qabamuu waan olkaasaniif dha.

*************

7. ALKOOLII DHUGUU DHIISUU. Yoo kan dhugan ta'e ammoo baay'isanii dhuguurra xiqqeessanii dhuguu dha. Kunis neurotransmitter miidhuu, vitaamin B1 qaama keessaa gad hir'isuu fi ulfaatina sammuu keenya illee waan hir'isuuf dha.

*************

8. SIGAARAA XUUXUU IRRAA FAGAACHUU. Kunis turtii yeroo dheeraa keessa sammuun keenya akka shuntuuruu (shrinks) fi dhukkuba akka Alzheimer's fi dementia illee waan nutti fiduu danda'uufi.

*************

Fayyaan Faaya

egeree